Storia della musica I - LM [130229]
Prof. Marco Gozzi (cell.
347-4611870)
Claudio Monteverdi e il teatro musicale
Bibliografia essenziale
The Cambridge companion to Monteverdi, edited by John Whenham and Richard Wistreich,
Cambridge [etc.], Cambridge University Press, 2007.
PAOLO FABBRI, Monteverdi,
Torino, EDT, 1985.
CLAUDIO GALLICO, Monteverdi:
poesia musicale, teatro e musica sacra, Torino, Einaudi, 1979.
DOMENICO DE' PAOLI, Monteverdi,
Milano, Rusconi, 1979.
Orario delle lezioni in aula 130 (Laboratorio di Filologia
musicale):
18/02/2015 10-12
19/02/2015 10-12
20/02/2015 10-12
26/02/2015 10-12
27/02/2015 10-12
|
04/03/2015 10-12
05/03/2015 10-12
06/03/2015 10-12
11/03/2015 10-12
12/03/2015 10-12
|
13/03/2015 10-12
18/03/2015 10-12
19/03/2015 10-12
20/03/2015 10-12
26/03/2015 10-12
|
Claudio Monteverdi
(Cremona, 15 maggio 1567 – Venezia, 29 novembre 1643)
Biografia (di Paolo
Fabbri) http://www.treccani.it/enciclopedia/claudio-gian-antonio-monteverdi_(Dizionario_Biografico)/
Orfeo (1607)
L’«Orfeo» di Claudio
Monteverdi nel quarto centenario della prima rappresentazione
Convegno internazionale Cremona
27-28 novembre 2007
http://riviste.paviauniversitypress.it/index.php/phi/issue/view/08-02/showToc
Libretto
http://www.librettidopera.it/zpdf/orfeo.pdf
http://www.librettidopera.it/orfeo/orfeo.html
http://www.teatroallascala.org/includes/doc/2008-2009/libretto/orfeo_libretto.pdf
Edizione
del 1609
http://conquest.imslp.info/files/imglnks/usimg/d/de/IMSLP293798-PMLP21363-monteverdi_orfeo.pdf
http://javanese.imslp.info/files/imglnks/usimg/1/10/IMSLP297158-PMLP21363-Monteverdi_-_L_Orfeo__Favola_in_Musica__1609_.pdf
Edizione del 1615
http://conquest.imslp.info/files/imglnks/usimg/c/cd/IMSLP51366-PMLP21363-Monteverdi_L_Orfeo.pdf
Edizione completa di Gian Francesco Malipiero
http://javanese.imslp.info/files/imglnks/usimg/2/21/IMSLP310353-PMLP21363-monteverdi_orfeo2.pdf
Toccata
https://www.youtube.com/watch?v=mjpFi9bn1do (Jordi
Savall)
https://www.youtube.com/watch?v=JnYaVGI3mA4 (Rinaldo
Alessandrini)
Edizioni complete in YouTube
https://www.youtube.com/watch?v=I5ApwAKw5fc
La Capella
Reial de Catalunya - Le Concert des
Nations, dir. Jordi Savall
Furio Zanasi - Orfeo;
Montserrat Figueras - La Musica; Arianna Savall - Euridice; Sara Mingardo
- Messaggera; Cécile van de Sant
- Speranza
https://www.youtube.com/watch?v=EcRFFmgVGlc
Dir. Nikolaus Harnoncourt. Das Monteverdi-Ensemble des Opernhauses
Zürich
Ballet des Opernhauses
Zürich. Regia (1978) :
Jean-Pierre Ponnelle
Orfeo : Philippe Huttenlocher; Euridice : Dietlinde Turban; Musica e Speranza: Trudeliese
Schmidt; Apollo:
Roland Hermann; Proserpina - Messaggera: Glenys Linos; Plutone: Werner Gröschel;
Caronte: Hans
Franzen; Ninfa: Suzanne Calabro
https://www.youtube.com/watch?v=tbODsrBb5ZQ
Cappella Musicale di San Petronio, dir. Sergio Vartolo
Alessandro Carmignani (tenor), Rosita Frisani (soprano),
Carlo Lepore (bass), Marinella Pennicchi
(soprano), Giovanni Pentasuglia (tenor),
Gastone Sarti (bass), Patrizia Vaccari (soprano)
Madrigale Cruda Amarilli
Cruda Amarilli (partitura in pdf)
Cruda Amarilli The Consort of Musicke http://www.youtube.com/watch?v=PiA3rzItsuU
Cruda Amarilli R. Alessandrini & Concerto
Italiano http://www.youtube.com/watch?v=2b8cOnCsuZo
MARENZIO Cruda
Amarilli La Compagnia del Madrigale http://www.youtube.com/watch?v=ZKVpFjRRHUM
Lamento
di Arianna
Lasciatemi morire
Libretto
integrale dell’Opera Arianna (edizione originale del 1608)
Libretto integrale
dell’Opera Arianna (edizione moderna)
Testo del Lamento di
Ottavio Rinuccini
Trascrizione
di Malipiero
Anna Caterina Antonacci
Con partitura
Il Sesto Libro de Madrigali
a cinque voci (1614) (Concerto italiano - Alessandrini)
Pianto della Madonna, dalla Selva morale e spirituale, 1641
TESTO http://hostingwin.unitn.it/gozzi/Iam
moriar mi fili.pdf
IL BALLO
DELLE INGRATE
in genere rapresentativo
Musica di Claudio
Monteverdi
Testo di Ottavio Rinuccini
Prima
rappresentazione alle nozze di Francesco Gonzaga, erede del trono
ducale di Mantova con Margherita, infante di Savoia, 1608, a Mantova
Stampato nel
Ottavo libro dei Madrigali, Venezia, 1638
Libretto
Partitura
Mirella Golinelli -
Venere dir. Roberto Gini
Muri (Svizzera), dir.
Johannes Strobl
Il Combattimento de
Tancredi e Clorinda (1624)
dalla "Gerusalemme Liberata"
di Torquato Tasso (Canto XII, 52-62, 64-68)
Versione scenica
Narratore: Guy de Maio
Tancredi: Maarten
Koningsberger
Clorinda: Lorna Anderson
Asko Ensemble
Regia - David Porcelijn
Dir.: Pierre Audi
Interpretazione di Anna
Caterina Antonacci (Narratore, Tancredi e Clorinda)
Cantar lontano dir. Marco Mencoboni.
Spettacolo rappresentato a
Macerata, presso il Teatro Lauro Rossi il 3 agosto 2011.
Incoronazione di Poppea
Libretto
Libretto (peggiore, ma in poche pagine)
Ruolo dei
cantanti della prima del 1643
Edizioni complete (o quasi
complete) su YouTube
Dir: Nikolaus Harnoncourt
Orchestre et chœurs
: Das Monteverdi-Ensemble des Opernhauses Zürich
Mise en scène
et réalisation (1979) : Jean-Pierre Ponnelle
La Fortune : Renate Lenhart (soprano)
La Vertu
: Helrun Gardow (soprano)
L'Amour
: Klaus Brettschneider (soprano)
Poppée, favorite de Néron : Rachel Yakar (soprano)
Octavie, femme de Néron : Trudeliese Schmidt (mezzo-soprano)
Néron, empereur : Eric Tappy (ténor)
Othon, chevalier : Paul Esswood
(ténor)
Sénèque, philosophe : Matti Salminen (basse)
Drusilla, courtisane : Janet Perry (soprano)
Arnalta, nourrice
de Poppée : Alexander Oliver (ténor
aigu)
La nourrice
d'Octavie : Maria Minetto
(soprano)
Lucain, poète : Philippe Huttenlocher (ténor)
Un page d'Octavie
: Peter Keller (ténor)
Une dame d'honneur d'Octavie : Suzanne Calabro (soprano)
Libertus, capitaine de la garde : Rudolf A. Hartmann
Soldats : Peter Straka - Fritz
Peter
Amis de Sénèque : Francisco Araiza - Werner Gröschel - Peter Keller
https://www.youtube.com/watch?v=rZZyySg6JZU
(Atti I eII)
https://www.youtube.com/watch?v=j650NanGNyk
(Atto III)
Emanuela Galli, Poppea
Roberta Mameli, Nerone
Claudio Cavina,
Ottone
Xenia Mejier,
Ottavia
Makoto Sakurada,
Nourrice de Ottavia
Matteo Belloto, Seneca
Letizia Calandra, La Fortuna,
Damigella, Venere
Francesca Cassinari,
La Virtu, Drusilla
Pamela Luccarini, Armore, Valetto
Andrea Favari,
Mercurio, Littore
Ian Honeyman, Arnalta
Giovanni Caccamo, Liberto,
Soldati Pretoriani
Mario Cecchetti, Soldati
Pretoriani, Lucano
La Venexiana
Claudio Cavina,
director
https://www.youtube.com/watch?v=li7vDj2vcX0
https://www.youtube.com/watch?v=WWZztMb9Rxk
Concerto Italiano diretto da
Rinaldo Alessandrini
Fortuna: Monica Piccinini
Virtù: Eleonora Contucci
Amore: Anna Simboli
Poppea: Laura Polverelli
Nerone: Stefano Ferrari
Ottone: Sara Mingardo
Drusilla: Roberta Invernizzi
Seneca: Antonio Abete
Arnalta: Martin Oro
Nutrice: Pino De Vittorio
Lucano: Luca Dordolo
Soldato primo: Luca Dordolo
Soldato secondo: Furio Zanasi
Valletto: Monica Piccinini
Damigella: Eleonora Contucci
Mercurio: Sergio Foresti
Tre studenti di Seneca:
Daniele Zanfardino, Luca Dordolo, Sergio Foresti
Liberto: Furio Zanasi
Scene e costumi: Claudia Calvaresi
Luci: Vincenzo Raponi
Regia: Rinaldo Alessandrini
Teatro Liceu,
Salamanca luglio 2006
Prologo https://www.youtube.com/watch?v=aGjE1tASQJc
Atto I https://www.youtube.com/watch?v=sS4h26-Ol1s
Atto II https://www.youtube.com/watch?v=mqhcEJ3hvos
Atto III https://www.youtube.com/watch?v=TX3HYLfScTg
Gran Teatre
del Liceu - Barcelona
02/2009 sottotitoli in catalano
Nerone, Sarah Conolly- Poppea, Miah Persson- Arnalta/Nutrice,
Dominique Visse- Seneca: Franz-Josef Selig-
Ottavia, Maite
Beaumont- Ottone, Jordi Domènech- Drusilla, Ruth Rosique- Valetto, William Berger-
La
Fortuna/Pallade/Venere:
Marisa Martins- La Virtù/Damigella, Judith Van Wanroij-
Amore, Olatz Saitua-
Mercurio/Littore, Josep Miquel Ramón- Liberto/Soldato 1,
Francisco Vas- Lucano/Soldato 2: Guy de Mey -
Orquestra Barroca del Gran Teatre del Liceu- Director: Harry Bicket- Director escena: David Alden- Coproducció:
Bayerische Staatsoper / Welsh National Opera
1/23 Prologo https://www.youtube.com/watch?v=C5GkbIORaNs
2/23 E pur io torno https://www.youtube.com/watch?v=24OZPRcinLE
3/23 Signor, deh, non
partire! https://www.youtube.com/watch?v=mSAe_ThZIWM
4/23 Speranza, tu mi vai https://www.youtube.com/watch?v=1dJr4arxGmg
5/23 Disprezzata regina https://www.youtube.com/watch?v=LcV-2lUjtuA
8/23 Come dolci, Signor, come
soavi https://www.youtube.com/watch?v=s3EfOcN7eaU
12/23 Amici, amici è giunta
l'ora https://www.youtube.com/watch?v=6HgDwBmGoKU
13/23 Sento un certo non so
che https://www.youtube.com/watch?v=d7tSy7sk3Iw
14/23 Or che Seneca è
morto https://www.youtube.com/watch?v=6-XKtIpU_98
16/23 Felice cor mio https://www.youtube.com/watch?v=BgLPIjIq-kY
19/23 O felice Drusilla
https://www.youtube.com/watch?v=h3QzowpMQkA
23/23 Pur ti miro https://www.youtube.com/watch?v=M6ofmpKs9qQ
Teatro Comunale di Bologna,
1993 dir.: Ivor Bolton Regia: Graham Vick
Cast: Anna Caterina Antonacci
(Poppea), Patricia Schumann (Nerone), Jennifer Larmore (Ottavia), Bernadette Manca di Nissa
(Ottone), Carlo Colombara (Seneca), Adelina Scarabelli
(Drusilla), Stefano Rinaldi Miliani (Mercurio), Max-René Cosotti, Francesco
Piccoli
https://www.youtube.com/watch?v=3VCD33WlYqg
Schwetzingen 1993
https://www.youtube.com/watch?v=CtI_dX7JJa8
Aix en Provence Festival (1961) in bianco e nero
Ottone: Roland Panerai
Nerone:Robert Massard
Poppea: Jane Rhodes
Arnalta: Carol Smith
Ottavia: Teresa Berganza
Seneca: Giorgio Tadeo
Liberto: Michele Lecoco
Drusilla: Mariela
Adani
Lucano: Michael Hamel
Choir of the Paris Conservatory
Dir.: Michael Crochot
Realization: Claude Loursais
https://www.youtube.com/watch?v=KV8cYpSnN3w
Realizzazione ignota
https://www.youtube.com/watch?v=yxzun8KdCEw
Realizzazione ignota 2
https://www.youtube.com/watch?v=fJurZo5kAc4
Curiosità
Hoggi sarà Poppea (Curtis Ryam) https://www.youtube.com/watch?v=xYf7eP4bmYA
Pur Ti Miro for cello quartet https://www.youtube.com/watch?v=dpa3QS9LKJo
Duetto "Signor, deh non
partire" Danielle De Niese - Poppea;
Mirko Guadagnini – Nerone. Theatre de Lyon; dir. William
Christie https://www.youtube.com/watch?v=jHl6pQL0rXo
Pur ti miro Arleen Auger & Della Jones https://www.youtube.com/watch?v=R6srHvt-hbY
Nikolaus Harnoncourt – Ponnelle Film 1979 https://www.youtube.com/watch?v=rZZyySg6JZU
http://www.youtube.com/watch?v=ipGH_luApCM
VIRTU` Deh, sommergiti,
mal nata (Rousset et les talents lyriques, Amsterdam
1994)
DRUSILLA Felice cor mio festeggiami in seno
http://www.youtube.com/watch?v=rd6Qr-Wjldo&feature=related
DRUSILLA Felice cor mio festeggiami in seno
Ottone - Michael Turay
Drusilla - Jennifer Sgroe
New Trinity Baroque, Lexington Opera Society
Directed by Sandra Bernhard
Conducted by Predrag Gosta
http://www.youtube.com/watch?v=jHl6pQL0rXo&feature=related
Duetto "Signor, deh non
partire"
Danielle De Niese - Poppea
Mirko Guadagnini - Nerone
Theatre de Lyon
William Christie - conductor
http://www.youtube.com/watch?v=bO309za7Tuc&feature=related
Duetto "Signor, deh non
partire"
Rachel Yakar and Eric Tappy nel film di Jean-Pierre Ponnelle
(1979), musica diretta da Nikolaus Harnoncourt.
http://www.youtube.com/watch?v=tMlck91mFSg&feature=related
POPPEA Or che Seneca è
morto, / Amor ricorro a te
Festival International d'Art Lyrique d'Aix-en-Provence, 1999: Marc
Minkowski, Les Musiciens du Louvre Grenoble; Mireille Delunsch,
Jean-Paul Fouchecourt.
http://www.youtube.com/watch?v=cYmtivOZx50&feature=related
POPPEA Or che Seneca è morto
http://www.youtube.com/watch?v=dYGUnrcdl3c&feature=related
Recorded at the Glyndebourne Festival, June 2008
Conductor: Emmanuelle Haïm; Orchestra of the Age of
Enlightenment (Kati Debretzeni, Leader); The
Glyndebourne Chorus (Thomas Blunt, Chorus Master); Stage Director: Robert
Carsen
POPPEA: Danielle De Niese
ARNALTA: Wolfgang Ablinger-Sperrhacke
POPPEA Or che Seneca è morto,
/ Amor ricorro a te,
http://www.youtube.com/watch?v=8puaxRT2pdE&feature=related
POPPEA Speranza, tu mi vai …
No, no, non temo di noia alcuna
http://www.youtube.com/watch?v=4OvPmWIbI7Y&feature=related
VALLETTO Sento un certo non
so che, / Che mi pizzica, e diletta
Festival International d'Art Lyrique d'Aix-en-Provence, 1999: Marc
Minkowski, Les Musiciens du Louvre Grenoble; Allison Cook, Cassandre Berthon
http://www.youtube.com/watch?v=9N2BVsaRxK0&feature=related
NERONE Son risoluto insomma
/ O Seneca, o maestro, / Di rimover Ottavia / Dal
posto di consorte, / E di sposar Poppea.
Matti Salminen
e Eric Tappy nel film di Jean-Pierre Ponnelle (1979), musica diretta da Nikolaus Harnoncourt.
http://www.youtube.com/watch?v=e18FKPNsalA&feature=player_embedded#
SENECA Chi ragione non ha,
cerca pretesti.
NERONE A chi può ciò che
vuol, ragion non manca.
Opera Festival of Ancient Corinth 2008
Stage Director Maria Gyparaki
http://www.youtube.com/watch?v=Qb9nCKAQVyA&feature=related
SENECA Amici è giunta l'ora
/ Di praticare in fatti / Quella virtù, che tanto celebrai
Matti Salminen
dal film di Jean-Pierre Ponnelle (1979), musica
diretta da Nikolaus Harnoncourt.
http://www.youtube.com/watch?v=Y0Ym8RJ1mQA&feature=related
SENECA Amici è giunta l'ora
/ Di praticare in fatti / Quella virtù, che tanto celebrai
Festival International d'Art Lyrique d'Aix-en-Provence, 1999: Marc
Minkowski, Les Musiciens du Louvre Grenoble; Denis Sedov,
Thierry Gregoire, Michael Bennett, Ulas Inan Inaç
http://www.youtube.com/watch?v=vPly-HE4_t4&feature=related
SENECA Amici è giunta l'ora
/ Di praticare in fatti / Quella virtù, che tanto celebrai
Glyndebourne Festival, June 2008 Conductor: Emmanuelle Haïm; Orchestra of the Age of Enlightenment
http://www.youtube.com/watch?v=_UWRZ4xXsQM&feature=related
SENECA Itene
tutti (N. Ghiaurov)
http://www.youtube.com/watch?v=jDZ49MlzYMs&feature=related
SENECA Itene
tutti (Tadeo Giorgio)
http://www.youtube.com/watch?v=389fMcOSOH4&feature=related
ATTO I, scena X:
POPPEA Come dolci, signor,
come soavi / riuscirono a te la notte andata / di questa bocca i baci?
Néron: Alice Coote
Poppée: Danielle de Niese
Haïm – Carsen
Royal Albert Hall on 31st July 2008
Pur
ti miro da Incoronazione
di Poppea - Nuria Rial, Philippe Jaroussky, Doron Sherwin, Christina Pluhar -
L'Arpeggiata
http://www.youtube.com/watch?v=pvaPaz8VqW8&feature=related
CONSOLI A te sovrana
augusta.
"Pur ti miro, Pur ti
godo"
Schwetzinger Festspiele (1993)
http://www.youtube.com/watch?v=iDqXzJnvbss&feature=related
"Pur ti miro, Pur ti
godo"
Monteverdi, L'Incoronazione di Poppea,
Aix-en-Provence, 07/2000
Poppea : Mireille Delunsch
Nerone : Anne-Sofie Von Otter
Ottavia : Sylvie Brunet
Ottone : Charlotte Hellekant
Seneca : Denis Sedov
Arnalta : Jean-Paul Fouchécourt
Drusilla, Virtù : Nicole Heaston
Les Musiciens du Louvre, Grenoble / Marc Minkowski
http://www.youtube.com/watch?v=5j0maJuJmCo&feature=related
"Pur ti miro, pur ti
godo"
Danielle De Niese POPPEA
Mirko Guadagnini NERONE
theatre de Lyon
William Christie CONDUCTOR
LES ART FLORISSANTS
http://www.youtube.com/watch?v=lD4uZOsx2ao&feature=related
"Pur ti miro, Pur ti
godo"
Anna Petrie,
Mezzo-soprano (Poppea) and Tyler Wayne
Smith, Countertenor (Nerone). Gary Norden, piano.
http://www.youtube.com/watch?v=J2gwS6pawdU&feature=related
"Pur
ti miro, Pur ti godo"
Two winners of the German Echo Klassik
(Classical) 2009 awards. L'Arpeggiata, dir. Christina
Pluhar
Spanish soprano Nuria Rial
and the counter tenor Philippe Jaroussky.
http://www.youtube.com/watch?v=PXW-le3oLIM&feature=related
"Pur ti miro" (acte 3)
Miah Persson (Poppea), Sarah Connolly (Nerone)
Orquestra Barroca del Gran Teatre del Liceu
Direcció musical: Harry Bicket
Direcció d'escena: David Alden
http://www.youtube.com/watch?v=aiU9alaW_v8&feature=player_embedded
Final duet: Pur ti
miro
Anna Caterina Antonacci (Poppea)
David Daniels (Nerone)
Ivor Bolton/Orchestra of the Bavarian State Opera
http://www.youtube.com/watch?v=ffJP3-WaDxQ
"Pur ti miro, pur ti
godo" Roberta Invernizzi, Sonia Prina
https://www.youtube.com/watch?v=5j0maJuJmCo
"Pur ti miro, pur ti
godo" Danielle De Niese POPPEA; Mirko Guadagnini NERONE: theatre de
Lyon; dir.: William Christie - LES ART FLORISSANTS
https://www.youtube.com/watch?v=jcwMQQzNdzY (solo
audio)
"Pur ti miro, pur ti
godo" Magdalena Kozena, David Daniels (sezione B senza accelerazione)
http://www.youtube.com/watch?v=3SuzLj2aoys
"Pur ti miro, pur ti
godo" Max Emanuel
Cencic- Sonya Yoncheva
dir.: Jean-François Sivadier (Lille 2012)
I duetti Nerone-Poppea
http://www.youtube.com/watch?v=rl6MYLbwsTo Primo
duetto Poppea - Danielle de Niese Glindebourn
http://www.youtube.com/watch?v=sS4h26-Ol1s Alessandrini
(47’59” Come dolci, signor)
http://www.youtube.com/watch?v=YYc_rHlNz7U Secondo
Duetto Poppea - Danielle de Niese Nerone
- Philippe Jaroussky
http://www.youtube.com/watch?v=Tbf-_H9xQjg Duetto
finale Poppea - Danielle de Niese Nerone
- Philippe Jaroussky
Duetto
Valletto-Damigella Sento un certo non so che
1) Marie-Nicole Lemieux, Philippe Jaroussky http://www.youtube.com/watch?v=QcRNFzbFkgQ
2) Valetto, William Berger - Damigella,
Judith Van Wanroij http://www.youtube.com/watch?v=d7tSy7sk3Iw
3) Festival International d'Art Lyrique d'Aix-en-Provence, 1999: Marc
Minkowski, Les Musiciens du Louvre Grenoble; Allison Cook, Cassandre
Berthon. http://www.youtube.com/watch?v=4OvPmWIbI7Y
4) René Jacobs, Maria Cristina Kiehr, Christina Högman and Concerto Vocale, René Jacobs http://www.youtube.com/watch?v=4JNaqbx6Kec
Duetto fra soldati romani a
15.45 del film di Ponnelle
Zefiro torna da Scherzi musicali (1632) Nuria Rial, Philippe Jaroussky,
Doron Sherwin, Christina Pluhar L'Arpeggiata http://www.youtube.com/watch?v=zq49rymjvNg
Zefiro torna da Scherzi
musicali (1632) http://www.youtube.com/watch?v=x9Egrj1eJRY Thomas
Cooley & Christopher LeCluyse, tenors; Elisabeth
Reed, baroque cello, Katherine Heater, chamber organ; Hanneke van Proosdij, harpsichord; David Tayler, baroque guitar. Live
video from the San Francisco Early Music Ensemble Voices of Music "Zefiro Torna" Concert, 2009.